ปวดหัวข้างเดียวคือโรคอะไร? อาการ สาเหตุ และแนวทางการรักษา

 

ปวดหัวข้างเดียวเป็นภาวะที่พบได้บ่อยในคนทุกช่วงวัย โดยเฉพาะผู้ที่มีความเครียด หรือมีปัจจัยกระตุ้นทางกายภาพและจิตใจ อาการปวดหัวข้างเดียวอาจเป็นสัญญาณของปัญหาสุขภาพที่หลากหลาย ตั้งแต่อาการปวดศีรษะไมเกรน โรคปวดศีรษะแบบคลัสเตอร์ หรือภาวะทางการแพทย์อื่น ๆ การทำความเข้าใจสาเหตุและวิธีการรักษาอย่างถูกต้องจึงเป็นสิ่งสำคัญเพื่อบรรเทาอาการและป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำ

 

ปวดหัวข้างเดียวคืออะไร

ปวดหัวข้างเดียวเป็นอาการปวดศีรษะที่เกิดขึ้นบริเวณซีกใดซีกหนึ่งของศีรษะ โดยอาจเป็นอาการปวดแบบตื้อ ตุบ ๆ หรือรุนแรง และอาจเกิดร่วมกับอาการอื่น ๆ เช่น คลื่นไส้ ไวต่อแสงหรือเสียง ซึ่งสามารถส่งผลกระทบต่อการทำงานและคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยได้

 

สาเหตุของปวดหัวข้างเดียว

ไมเกรน

ไมเกรนเป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุดของอาการปวดหัวข้างเดียว มักมีลักษณะปวดตุบ ๆ ร่วมกับอาการคลื่นไส้ อาเจียน หรือไวต่อแสงและเสียง โดยปัจจัยกระตุ้นไมเกรนอาจเป็นความเครียด การพักผ่อนไม่เพียงพอ หรือการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนในผู้หญิง

ปวดศีรษะแบบคลัสเตอร์ (Cluster Headache)

โรคนี้ทำให้เกิดอาการปวดหัวข้างเดียวที่รุนแรงและมักเกิดขึ้นเป็นเวลา เช่น ตอนกลางคืน อาจมีอาการตาแดง น้ำตาไหล หรือคัดจมูกร่วมด้วย

โรคทางกายภาพ

• ปัญหาสายตา: การใช้งานสายตาอย่างหนักหรือการมองหน้าจอเป็นเวลานานอาจทำให้ปวดหัวข้างเดียว
• โรคไซนัสอักเสบ: ทำให้เกิดอาการปวดหัวข้างเดียวร่วมกับอาการคัดจมูกหรือมีน้ำมูก
• ปัญหาเกี่ยวกับกระดูกต้นคอ: เช่น กระดูกคอเสื่อม อาจทำให้เกิดอาการปวดศีรษะข้างเดียว

ปัจจัยกระตุ้นอื่น ๆ

• ความเครียดและความกังวล
• การดื่มแอลกอฮอล์หรือคาเฟอีน
• การเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศ

 

อาการของปวดหัวข้างเดียว

• ปวดศีรษะข้างเดียวที่อาจมีความรุนแรงตั้งแต่เล็กน้อยถึงรุนแรงมาก
• ปวดแบบตุบ ๆ หรือปวดลึก
• ไวต่อแสงและเสียง
• คลื่นไส้หรืออาเจียน
• การมองเห็นผิดปกติ เช่น เห็นแสงวูบวาบ

หากมีอาการปวดหัวรุนแรงที่เกิดขึ้นทันทีหรือมีอาการร่วม เช่น ชา อ่อนแรง หรือพูดไม่ชัด ควรรีบปรึกษาแพทย์ทันที เนื่องจากอาจเป็นสัญญาณของภาวะฉุกเฉิน เช่น โรคหลอดเลือดสมอง

 

การวินิจฉัยปวดหัวข้างเดียว

การตรวจร่างกาย

แพทย์จะซักประวัติอาการปวดหัว รวมถึงปัจจัยกระตุ้นและลักษณะของอาการ เช่น ความถี่ ความรุนแรง และอาการร่วม

การตรวจเพิ่มเติม

• การตรวจภาพด้วย CT หรือ MRI เพื่อหาสาเหตุที่อาจเกี่ยวข้อง เช่น เนื้องอก หรือภาวะเลือดออกในสมอง
• การตรวจเลือดเพื่อวินิจฉัยโรคไซนัสอักเสบหรือโรคติดเชื้อ

 

การรักษาปวดหัวข้างเดียว

การใช้ยา

1. ยาบรรเทาอาการปวด: ยาแก้ปวดที่ไม่ต้องใช้ใบสั่งแพทย์ เช่น ไอบูโพรเฟน หรือยาพาราเซตามอล
2. ยาสำหรับไมเกรน: เช่น Relpax (Eletriptan) ในกลุ่ม Triptans ซึ่งช่วยลดการขยายตัวของหลอดเลือดและบรรเทาอาการไมเกรน
3. ยาป้องกันไมเกรน: เช่น ยากลุ่มเบต้า-บล็อกเกอร์ หรือยาต้านการซึมเศร้า สำหรับผู้ที่มีไมเกรนเรื้อรัง

 

การบำบัดทางเลือก

• การฝังเข็มเพื่อบรรเทาอาการปวด
• การนวดและกายภาพบำบัดเพื่อผ่อนคลายกล้ามเนื้อและลดความตึงเครียด
• การฝึกสมาธิหรือโยคะเพื่อลดความเครียด

 

การปรับพฤติกรรม

• การจัดการความเครียดด้วยการพักผ่อนที่เพียงพอ
• หลีกเลี่ยงปัจจัยกระตุ้น เช่น การดื่มแอลกอฮอล์หรือการอยู่ในสถานที่ที่มีแสงจ้าหรือเสียงดัง
• การดื่มน้ำให้เพียงพอเพื่อลดความเสี่ยงของการเกิดอาการปวดหัวจากภาวะขาดน้ำ

 

วิธีป้องกันปวดหัวข้างเดียว

• รักษาเวลาในการพักผ่อนให้เพียงพอและสม่ำเสมอ
• รับประทานอาหารที่มีประโยชน์และหลีกเลี่ยงอาหารที่อาจกระตุ้นไมเกรน เช่น ช็อกโกแลตหรือชีส
• ออกกำลังกายสม่ำเสมอเพื่อเสริมสร้างสุขภาพโดยรวม
• สังเกตและจดบันทึกอาการปวดหัวเพื่อหาปัจจัยกระตุ้นและหลีกเลี่ยง

 

ปวดหัวข้างเดียวอาจเกิดจากหลายสาเหตุ ตั้งแต่ไมเกรน โรคไซนัสอักเสบ ไปจนถึงภาวะฉุกเฉินที่ต้องการการดูแลจากแพทย์ การวินิจฉัยที่ถูกต้องและการรักษาที่เหมาะสมจะช่วยบรรเทาอาการและป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำ หากคุณมีอาการปวดหัวข้างเดียวเรื้อรังหรือรุนแรง ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำในการจัดการอาการอย่างถูกต้องและปลอดภัย